Opieka nad zwierzęciem po rozstaniu
Zgodnie z art. 1 ustawy o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 roku „zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę”. Ten sam przepis, w ust. 2 mówi o tym, że „w sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy”. Co za tym idzie, w przypadku sporu stron co do sprawowania opieki nad zwierzęciem po rozstaniu, należy potraktować zwierzę jako rzecz, a zarazem składnik majątku i dokonać jego podziału. Zasady podziału są takie same odnośnie zwierząt jak ruchomości. Przy podziale zwierząt należy brać pod uwagę przede wszystkim dobro danego zwierzęcia. Ustalenie faktu do kogo należy zwierzę, zależy od momentu jego nabycia:
ï jeżeli zwierzę zostało zakupione lub adoptowane przed zawarciem małżeństwa jest składnikiem majątku osobistego danego małżonka,
ï jeżeli zwierzę zostało zakupione lub adoptowane, gdy pomiędzy małżonkami istniała rozdzielność majątkowa to jest składnikiem majątku osobistego danego małżonka,
ï jeżeli zwierzę zostało zakupione lub adoptowane w trakcie trwania małżeństwa, jest własnością wspólną.
Byli małżonkowie mogą również sporządzićpisemną umowę, na mocy której dokonają podziału opieki nad zwierzęciem. Umowa taka może regulować kwestie opieki, obowiązków czy też dotyczyć kwestii finansowych.
Jeżeli jednak byli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia, kto ma sprawować opiekę, to sprawę może rozstrzygnąć sąd. Przy założeniu, że pies stanowi majątek wspólny odbędzie się to w ramach sprawy o podziała majątku wspólnego.Sąd decydując o tym z którym z małżonków powinien być zwierzak bierze pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. Ważne jest to, jak dotychczas wyglądała opieka, kto ma lepsze warunki, ale także kwestie takie jak więzi pomiędzy opiekunem a zwierzakiem.
Należy dodać, że sąd nie może uregulować opieki nad zwierzęciem w ten sposób, że wskaże, że przez dany czas opiekę będzie sprawował jeden małżonek a następnie drugi małżonek. Harmonogram opieki mogą ustalić jedynie małżonkowie w ramach porozumienia. Sąd rozpatrując kwestie komu przyznać zwierzę, analizuje kto dotychczas sprawował opiekę nad zwierzęciem, kto chodził ze zwierzęciem na wizyty do weterynarza, wyprowadzał na spacery, gdzie dotychczas zwierzę przebywało, który z małżonków ma lepsze warunki bytowe dla zwierzaka oraz jaka jest więź między zwierzakiem a opiekunem.
Jeżeli zwierzę było związane z dzieckiem, to sąd także bierze pod uwagę, z którym z rodziców dziecko zamieszkuje. Wykazanie, iż dziecko czuję się związane ze swoim zwierzakiem, zwiększa szanse na przyznanie go właśnie małżonkowi sprawującemu opiekę nad dzieckiem. W przypadku gdy małżeństwo posiadało kilka zwierząt, to ważne są także kwestie moralne i etyczne związane z rozdzieleniem zwierząt, bowiem takie rozdzielenie nie zawsze może być rozwiązaniem dobrym dla zwierząt.
Warto również mieć na uwadze treść art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego, który daje uprawnienie do wytoczenia powództwa windykacyjnego: „Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą”. Będzie ono jednak miało sens jedynie w sytuacji, gdy tylko jedna ze stron związku jest rzeczywiście właścicielem zwierzaka i są na to konkretne dowody.